Ekolojik Tarım - 5

Domatesin çok iri ve kof olanı hormonlu

Serada üretilen domates, patlıcan, kabak ve kavunda hormon kullanıldığını belirten uzmanlar, tüketiciyi bilinçli olmaya çağırıyor

'Domatesin çok iri ve içi boş olanını değil, kesildiği zaman içinde çekirdek yuvası oluşmuş küçüklerini tercih edin'

Çilek üreticileri ise hormon iddialarını reddettikleri gibi, bu meyvenin kanserden koruyucu olduğunu öne sürüyorlar

Hormonlar konusunda yıllardır ciddi çalışmalar yapan İzmir Ticaret Borsası Basın Müşaviri Reşat Yörük'le konuştuk. Yörük, 'Aslında çözüm ortada: Tarım ilaçlarının satışı denetim altına alınacak ve sözleşmeli tarım modeli yaygınlaştırılacaktı. Böylece hangi tarladan ne kadar verim alınacağı, ne kadar ve hangi türde tarım ilacı ya da hormon kullanılacağı kolayca bilinecekti' dedi.

Peki hormon nedir? Çevreye ve insan sağlığına zararı gerçekten çok büyük müdür? Yoksa konu biraz çarpıtılıyor muydu?

Kolay anlaşılabilir yanıt şöyle: 'Bu tedirginlik, kelimenin farklı kesim ve kişilerce, farklı şekillerde kullanılmasından kaynaklanıyor. Kış aylarının tam ortasında, pazardaki domateslerin 'tarla domatesi' diye satılması veya bir ekmek fırınının camında 'hormonsuz ekmek' diye yazı yazılması, traji-komik örnekler. Gerçekle hiç bir ilgileri yok. Bunun yanında pazarda görülen her irilik, renk ve şekildeki meyve ve sebzenin 'hormonlu' damgası yemesi de yanlış. Bazı meyve ve sebze türlerinde bazı yıllarda görülen şekil bozukluklarının, örneğin kirazlardaki ikiz meyvelerin, tamamen ekolojik koşullardan kaynaklanmasına rağmen, hemen 'hormonlu' olarak tanımlanması gibi gerçekle ilgisi olmayan örneklerle sıkça karşılaşıyoruz. '

Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Benian Eser de şunları söyledi: 'Bitkilerdeki büyüme ve gelişme olaylarını yönlendiren, çok düşük yoğunluklarda dahi etkili olabilen ve bitkilerde sentezlenerek taşınabilen organik maddelere hormon deniliyor. Bunları 'büyüme düzenleyici maddeler' olarak da adlandırabiliriz. Ülkemizde bu tür maddelerin kullanımına 1960'ların sonunda başladığı söyleniyor. İlk olarak, GA3 olarak adlandırılan madde, çekirdeksiz kuru üzümde kullanılıyor.

Yani filmin başlangıç yeri Ege Bölgesi... Yine aynı dönemlerde, örtüaltı sebze üretiminde meyve tutum ve verim problemi bulunan domates ve patlıcan için çok düşük dozlarda 'büyüme düzenleyici' kullanıldı. Büyümeyi hızlandırıcı etkiye sahip hormonlar olduğu gibi, büyümeyi geriletici hormonlar da var. Bu tür maddelerin ruhsatlanarak sebze, meyve ve süs bitkisi fide ve fidanlarında büyümenin istenilen boyutlarda tutulması ve tütünde koltuk sürgünü gelişiminin kontrol edilmesi gibi yeni uygulamaların tarımda yer almaya başladığı görülüyor.'

Hormonlu sebze ve meyve nasıl anlaşılır

Sera koşullarında domates, patlıcan, kabak ve kavun üretiminde hormon kullanıldığı konusunda uzmanlar hemfikir. Bazı uzmanlara göre ise, çarşı-pazardaki meyve ya da sebzelerde hormon olup olmadığı kolayca anlaşılabiliyor. Örneğin çok iri, kof yani içi boş domatesten kaçınmak gerek. Onun yerine ağır, küçük boyutlu ve kesildiği zaman içinde çekirdek yuvası oluşmuş domatesler gönül rahatlığıyla tüketilebilir. Kış aylarında biber tüketmenin sakıncası yok. İlaç ve hormon kalıntısı ihtimali mart aylarından sonra ortaya çıkıyor. Mayıs ayının ikinci yarısına kadar patlıcan ve kabak tüketimine dikkat! Bu süreçte hormon kullanımı olabilir. Çilekte ise 'hormon kullanılmıyor' diyen uzmanların sayısı daha fazla.

En büyük kavga çilekte

Hormon tartışmalarından sonra, kamuoyunda şöyle bir kanaat oluştu: İri ve anormal şekil içeren tarım ürünleri mutlaka hormonludur. Burada tanımlanan 'irilik' ise özellikle çilekte kendini gösterdi ve halk 'hem iri hem de gösterişli' çilekten 'besmele görmüş şeytan gibi' kaçmaya başladı. Çilek üreticileri, bu beklenmedik gelişme üzerine boş durur mu? Hepsi ayağa kalktı tabii. Emiralem'deki çilekçiler, ürünlerine 'hormonlu' dediği ileri sürülen eski futbol hakemine tazminat davası açtı. Silifke'deki üreticiler ise protesto amaçlı miting bile yaptı. Yörenin çilek üretiminde öncü olmasında emeği geçen Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi hocalarından Prof. Dr. Nurettin Kaçka, 'Biz İspanya'nın ve ABD'nin kullandığı çilek türünü yetiştiriyoruz. İçi boş ya da içinde beyaz şeyler var diye çileği hormonlu gösteremezsiniz. Çilekte kesinlikle hormon yoktur. Ayrıca son bulgular, çileğin kanseri önlediğini de ortaya koyuyor' dedi.

Allah'a emanetiz!

Türkiye'de bazı tarım ürünlerinde, belirli dönemlerde hormon kullanılmaktadır. Ama bunlar ruhsatlı preperatlardır. Bu maddelerin önerilen ürünlerde ve önerilen dozlarda kullanılması halinde, bilinen bilgiler ışığında herhangi bir sağlık riski olmadığı kabul edilmektedir. Ancak kullanılan ürünlerdeki kalıntı miktarının düzenli olarak izlenerek kabul edilen sınırları aşıp aşmadığının belirlenmesi ve aşması halinde kamuoyunun bilgilendirilmesi mutlaka yapılmalıdır. Geleceğe yönelik olarak, hormon kullanımının yerine geçebilecek bazı alternatiflerin devlet tarafından desteklenerek yaşama geçirilmesi gerekmektedir. Sera domatesi üretiminde bambus arı kullanımının teşviki, buna bir örnek olabilir.

HORMONSUZ ÜRÜNLER Organik çiçek balı

Çiçek balının tadı, kokusu, rengi, besin içeriği, dolayısıyla şifa özellikleri bal özünün alındığı yere göre değişir. Herhangi bir bitki ismi taşıyan bala, arıların ağırlıklı olarak tercih ettikleri çiçeklerden dolayı bu isim verilir.

Çiçek ballarının bir süre sonra kristalize olması doğal olmasına rağmen, yaygın kanı nedeniyle bu ballardan şüphe duyulmaktadır. Kristalize balı 45 dereceyi geçmemek kaydıyla ısıtarak çözebilirsiniz. Daha yüksek sıcaklıklar balın besin değerinden ve lezzetinden kaybettirir. Ülkemizde büyükbaş hayvanlarda kullanılan ve kanserojen olduğu bilimsel olarak kanıtlanmış ilaçlar arı zararlılarına karşı da uygulanmaktadır. Hazır balmumu yerine parafinden imal edilmiş petekler kullanılmakta, glikoz ve sakkarozdan (rafine şeker) elde edilen şuruplar bal diye satılmakta ya da sakkaroz ve su karışımı arılara verilerek şekerli ballar elde edilmektedir. Bir teneke doğal bal birkaç teneke sahte bal ile karıştırılarak çoğaltılabilmektedir. Bu nedenlerle tamamen doğal yöntemlerle üretilen ekolojik balı tercih ediniz.

Bazı kullanım şekilleri: Çiçek balı 45 derece sıcaklığın üzerine çıkmamak kaydıyla rafine şeker yerine tatlandırıcı olarak içeceklerde, sütlü ve unlu gıdalarda kullanılır.Besin değeri yüksek olan bal şifa verici özelliğiyle de ilaç olara kullanılmaktadır.Tarifler: Özel şifa reçetesi: Yarım kilo çiçek balına 2 çorba kaşığı toz zencefil katılıp iyice karıştırılır ve düzenli olarak alınırsa soğuk algınlığına karşı korur, mevsim değişikliklerine direncinizi artırır.

Akşam